zondag 18 november 2007

Regenwoud




Als mijn overbuur, dr S. Mathay, een artikel aantreft dat ergens met mieren te maken heeft, dan komt hij mij dat gegarandeerd overhandigen of stopt het in de brievenbus. In het betreffende tijdschrift lees ik dan meestal enkel het mierenartikel maar ditmaal werd mijn aandacht in een themanummer over het regenwoud (National Geographic,vol.163 (1)) getrokken door een artikel over de Wayana indianen die wonen in een gebied waarop zowel Suriname als Frans-Guiana aanspraak maken. Het zal wel toeval zijn dat daarin een foto staat waarop een jonge vrouw een rituele overgangsfase ondergaat waarbij zij wordt blootgesteld aan de pijnlijke steken van ‘zwarte mieren’ die vastgehecht zijn aan een rieten matje. Dit gebruik noemen zij marake of de ‘mierentest’ en het ritueel wordt bij de kinderen de eerste maal uitgevoerd bij de aanvang van de puberteit. Bij aanvang van de marake wordt er gedanst en worden er mythen verteld. De adepten krijgen kasili te drinken om de beproeving beter te kunnen doorstaan. Dan wordt een kunana, een gevlochten matje waaraan een honderdtal venijnig stekende mieren zijn bevestigd tegen alle delen van het lichaam gehouden. Van de geïnitieerde wordt verwacht dat hij of zij gedurende de ganse beproeving, zwijgt. Toen ik dit las, herinnerde ik mij vaag dat ik dat ooit nog eens heb gezien in een documentaire. Wanneer wij, de ‘beschaafden’, dit lezen, zouden sommigen onder ons geneigd zijn deze vorm van onmenselijke kindermishandeling meteen bij één of andere internationale instantie aan te klagen maar de Wayana’s denken daar anders over. Eén van hen zegt : ‘Zolang wij tradities als marake in stand kunnen houden, behouden wij onze identiteit en onze spirituele kracht. De dag dat marake verdwijnt, zal ook het einde inluiden van de Wayana’s.’ Ieder heeft zo zijn eigen overgangsriten en ik denk niet dat wij staan te springen om bv het vormsel te vervangen door een ‘mierentest’ waarbij onze pubers in hun blootje op een bosmierennest worden gezet. Bij een studentendoop daarentegen …


p.s. De mieren die hiervoor worden gebruikt, dragen de wetenschappelijke naam Paraponera clavata en kregen populaire namen als ‘bullett ant’ en ’fourmi 24 heures’ met een verwijzing naar de intense en langdurige pijn die een steek van deze mier veroorzaakt.